ccd



.... ....


Welke fotocamera moet ik kopen?


Regelmatig vragen vrienden me welke camera ze zouden moeten kopen, omdat hun oude nu toch wel op leeftijd raakt of inmiddels stuk is.

Foto: Voskhod-camera Type PK-5530. (1964-1969).

Nu is het kopen van een camera een heel persoonlijke keuze, dus met het beantwoorden van deze vraag ga ik me op glad ijs begeven. Ik geef daarom meer een leidraad dan een koopadvies. Ik richt me vooral op kopers die al iets van fotografie weten en die van hun nieuwe camera meer verwachten dan van hun smartphone, maar niet op zoek zijn naar een professionele uitrusting.


Samenvatting (met links in blauw)

Als je een betere fotocamera wilt dan je smartphone maar het hoeft niet professioneel te zijn dan is er veel keuze. Je kunt die keuze inperken met de volgende criteria:

Aanraders:

  • Koop een camera van een gerenommeerd merk.
  • Koop een recent uitgebrachte camera
  • Let op de groothoekstand, die ga je waarderen.
  • Let op het beeldscherm
  • Als je extreme dingen wilt doen zijn daar ook camera's voor
  • Let op de uitverkoop

Vanzelfsprekendheden anno 2016:

  • Goede beeldstabilisatie
  • Een HDMI-aansluiting
  • Wifi, bijna vanzelfsprekend.
  • Accupack

Voordelen waar ook nadelen aan zitten:

  • Nóg meer megapixels
  • Lange zoomlenzen
  • Heel veel scene modes
  • Verwisselbare lenzen
  • Handbediende scherpstelling
  • GPS
  • Flits

Tip van een site om camera's te selecteren: http://www.dpreview.com/products/search/cameras#!


 

De uitleg

Als je op zoek bent naar een nieuwe fotocamera wordt je overspoeld door het aanbod. Er zijn geen honderden maar duizenden modellen waaruit je een keuze kunt maken. Waar moet je in hemelsnaam beginnen?

Je zult prioriteiten moeten stellen. Dat betekent helaas ook dat je heel wat moois aan je voorbij moet laten gaan en dat bepaalde gebruiksmogelijkheden gaan afvallen.

Nu heeft iedereen zijn eigen voorkeuren en volgorde om keuzes te maken. Voor het resultaat mag het niet uitmaken. Ik kies er hier voor om met de lastigste keuzes te beginnen.

 

Criterium 1. Afmeting en gewicht van de camera.

Hiervoor moet je je afvragen wat je met de camera wilt doen.
Een spiegelreflexuitrusting geeft je veel mogelijkheden en een fraaie beeldkwaliteit, maar zo'n camera zul je niet altijd bij je hebben, hij is niet supersnel uit de tas gepakt en je bent er waarschijnlijk best voorzichtig mee.

Aan de andere kant van de range heb je camera's die niet groter zijn dan een smartphone. Zo'n ding is dus gemakkelijk om altijd bij je te hebben, snel paraat en omdat ze niet duur zijn geen groot financieel risico als het een keer grandioos fout gaat en het ding van de rotsen klettert.
Daar tussenin bevinden zich talloze modellen.

Qua afmetingen van de camera kun je een onderscheid kunnen maken in de volgende categorieën :

A. Platte camera's die je in je binnenzak hebt zonder dat je daar last van hebt.
B. Iets grotere camera's die in je dagelijkse tas meegenomen worden zonder dat het invloed heeft.
C. Weer iets grotere camera's die in de dagelijkse tas kunnen maar toch zo groot zijn dat je dat niet elke dag gaat doen.
D. Grotere camera's die meestal met accessoires in een eigen fototas gaan.

Nu zijn er een paar eigenschappen die samenhangen met de afmeting van de camera:

  • Gewicht
    Grotere camera's zijn uiteraard zwaarder. Dit gaat vrijwel gelijk op, zij het dat veel compactcamera's met grote zoomlenzen licht zijn voor hun afmetingen.
  • Sensorgrootte
    In een heel kleine camera past uiteraard geen heel grote sensor. Meestal, maar niet altijd, zitten in de kleinere camera's dus kleinere sensoren. Als je vooral op zoek bent naar een heel goede beeldkwaliteit, speciaal in slechtere lichtomstandigheden, dan zijn de kleinste camera's niet het eerste waar je aan denkt. Voor sensorgrootte zie ook verderop.
  • Zoomlens
    In een heel kleine camera past geen enorme zoomlens. Als je in de natuur beeldvullende foto's wilt maken van dieren op afstand is een heel kleine cameraatje geen optie. De camera's met de meest extreme telezoommogelijkheden bevinden zich in categorie C.
  • Handbediening
    In categorie A. zijn nauwelijks camera's te vinden met mogelijkheden om belichtingstijd en diafragma op een handige manier handmatig in te stellen. Of het kan wel, maar je moet dan behoorlijk in de weer met knopjes en ingewikkende menustructuren. In categorie B. zijn die camera's er al wel, maar beperkt.
  • Alles tegelijk
    Als je de voordelen van een grote sensor, veel telebereik en handbediende instellingen in één camera zoekt wordt dat lastig. Extreem telebereik is namelijk het eenvoudigst te realiseren met een kleine sensor en zowel extreme zoomlenzen als heel kleine sensoren staan niet bekend om de allerhoogste beeldkwaliteit en worden daarom niet vaak gecombineerd met professionele instelmogelijkheden waar handbediening vaak onder valt..

Foto: zo'n klein ding merk je niet in je jaszak. Als hij uit staat is de lens ingeklapt.

 

Criterium 2. De sensorgrootte

Met een grote sensor achter de lens vergaar je meer licht dan met een kleine. Deze eenvoudige wetmatigheid betekent dat je met een grote sensor in de schemering betere foto's maakt dan met een kleine van dezelfde technologie.
Daarnaast geeft een grotere sensor je de mogelijkheid om gebruik te maken van diepte-onscherpte, waarbij het onderwerp scherp wordt afgebeeld en de achtergrond onscherp.
Als derde kun je met een grote sensor uiteindelijk scherpere foto's maken. Dit heeft meerdere oorzaken die ik hier niet uitleg; het artikel is al lang genoeg..

Foto: Voorbeeld scherptediepte. De eerste foto is gemaakt met een compactcamera. Ga met de muis of de vinger over de foto om de versie te zien die gemaakt is met een spiegelreflex, met exact dezelfde instellingen.

 

Deze drie fraaie eigenschappen hebben de volgende keerzijde
1. De prijs. Grote sensoren zijn fors duurder dan de kleintjes.
2. De afmeting. De grootste sensoren passen niet in de kleinste camera's en worden nog niet heel veel toegepast in de tussenmodellen.
3. De bijbehorende lenzen zijn groot en duur. Om hetzelfde zoombereik van groothoek naar tele te krijgen heb je met een sensor die twee keer zo groot is (dat wil zeggen vier keer zo groot in oppervlak) een lens nodig die niet alleen twee keer zo lang is maar ook twee keer zo groot in diameter en dus in principe acht keer zo zwaar.

Foto: Het bereik van de grote lens links en het lensje in de compactcamera is vrijwel identiek. Als de compactcamera uit staat verwijnt het lensje zelfs in de camera.

Gelukkig is er in het tussenbereik een snel toenemende keuze.

Lastig is de aanduiding van de sensorgroottes. In onderstaande afbeelding zijn de gangbare aanduidingen opgenomen en hun maten in onderlinge verhouding. Merk op dat de inchmaten NIET de afmeting van de sensor aangeven. Een 1"-sensor heeft bijvoorbeeld niet een diagionale afmeting van 25,4 mm maar 16 mm. (Voor uitleg zie deze Engelstalige Wikipediapagina, bij "Table of sensor formats and sizes")
Voor meer gevens zie http://nl.wikipedia.org/wiki/Beeldsensor
Opmerking: sommige wikipediapagina's zoals deze http://nl.wikipedia.org/wiki/Digitale_fotografie bevatten informatie die inmiddels flink verouderd is.

Afbeelding: de groottes van verschillende sensors, verhoudingsgewijs.

 

Criterium 3. Prijs

Om een lang verhaal kort te maken "There ain't no such thing as a free lunch".
Alle leuke dingen moeten betaald worden. Op internet is voor elk afzonderlijk model camera razendsnel te vinden wat de internetprijs op dit moment is. In Google het merk en modelnummer met het woord 'prijs' intoetsen is genoeg om de prijzen van de elkaar beconcurrerende Nederlandse aanbieders in beeld te krijgen.
De winkel om de hoek zal beslist (iets) meer vragen, maar misschien is het in verband met de mogelijke service het wel waard.

De volgende overwegingen in verband met de prijs:

  • Denk bij het bepalen van het budget niet alleen aan de camera maar ook aan een geheugenkaartje, in bepaalde gevallen een extra accu, bij verwisselbare lenzen denk je aan de extra lenzen die je wilt aanschaffen en als je met raw-bestanden (Zie mijn artikel Waarom fotografeer ik in raw?) wilt gaan werken denk je aan de software die je nodig hebt.
  • Bedenk dat je een dure camera misschien wel kunt en wilt betalen, maar ga je met die dure camera ook op het strand en in de regen foto's maken of laat je hem dan toch diep in de tas?
  • Bedenk dat een camera tegenwoordig niet heel lang meer meegaat. De tijd dat een camera nog tien jaar meeging is voorbij. Of misschien gaat de camera wel tien jaar mee maar kun je ruim voor die tijd voor een luttel bedrag een veel mooiere kopen en loop je uiteindelijk met een gemiddeld betere camera rond als je je budget verspreidt over de tijd. Dit geldt overigens niet of nauwelijks voor losse lenzen; die zijn altijd duur geweest en zullen dat ook blijven.

 

Criterium 4. Video

Vrijwel elke camera is tegenwoordig in staat om videofilms op te nemen.
De kunst lijkt mij om te bepalen of je de mogelijkheden daarvan gaat benutten.
Wat je uiteindelijk niet wilt is veel geld neerleggen voor iets dat je niet gaat gebruiken.
Zelf heb ik niet veel ervaring met video, maar net genoeg om te weten dat het mij heel veel tijd zou kosten om het beginnersniveau te ontstijgen. Als je dus met video wilt begnnnen is het misschien verstandig om met een goedkopere camera te proberen of het iets voor je is. Gelukkig kun je met goedkope camera's van een paar honderd euro ook al kwalitatief best goede opnamen maken. Het werk zit hem vooral in de vraag hoe je een leuke film opbouwt. De grootste tijdvreter is het afwerken en monteren van de beelden en niet te vergeten het geluid.


 

Aanraders

Koop een camera van een gerenommerd merk.

In de loop van tijden heb ik gemerkt dat ik altijd beter af was met een eenvoudiger model van een goed merk dan met een topmodel van een goedkoop merk. Dit geldt overigens niet alleen voor fotocamera's.

  • Duurdere merken maken hun eenvoudige modellen vaak met dezelfde basismaterialen en interne basissoftware als hun duurdere modellen, die vaak vooral meer mogelijkheden hebben.
  • Duurdere merken kunnen het zich niet permitteren om slechte spullen te fabriceren. Winkels, zowel internetwinkels als echte winkels, zouden zulke camera's niet willen verkopen.
  • Duurdere merken worden met software-updates etc. vaak beter en langer ondersteund dan goedkope. Van topmerken kun je ook na vele jaren nog handleidingen en updates op internet vinden.
  • Als je middels een fotobewerkingsprogramma correcties op vervorming en lichtafval wilt uitvoeren, heb je met een camera van een duurder merk aanienlijk meer kans dat de software de correcties voor die specifieke camera volledig automatich kan doen.
  • Duurdere merken worden meer gebruikt door fotografen. Als je op internet met een vraag komt dan is er altijd iemand die precies dezelfde camera heeft of heeft gehad.

 

Koop een camera die pas recent op de markt is gebracht.

De kwaliteit van camera's wordt nog steeds elk jaar beter. Vooral op het gebied van sensoren zijn de afgelopen paar jaar sprongen voorwaarts gemaakt en het einde is nog niet in zicht. In de goedkopere segmenten heb je echter nog steeds camera's met CCD-sensoren, in plaats van de betere CMOS-sensoren. Koop de camera's met CCD-sensoren liever niet; vooral bij weinig licht zijn de prestaties daarvan inmiddels uit de tijd.

 

Let op de uiterste groothoekstand

Bij alle camera's met een vaste lens zit je vast aan het zoombereik van die vaste lens. Eerder in dit artikel heb ik uitgelegd dat het telebereik in direct verband staat met de afmeting van de camera. Voor de andere kant van het zoombereik, de groothoekkant, geldt dit niet.
Opmerkelijk genoeg lijkt het groothoekbereik ook nauwelijks in verband te staan met de prijs van camera's. Doe daar je voordeel mee. Een flinke groothoek is namelijk in de praktijk iets waar je vaak iets aan zult hebben.
De groothoekstand van een camera wordt meestal aangeduid in het kleinbeeld-equivalent. (uitleg op wikipedia)
Veel voorkomend zijn 24, 28, 30 en 35 mm.
Persoonlijk: ga voor 24! De keuze in camera's is beperkt maar je hebt maar één camera nodig en je zult veel foto's maken in die stand.

Foto: verschil tussen 24 mm en 28 mm. Ga met de muisaanwijzer of de vinger over de afbeelding om het verschil te zien.

Let op het beeldscherm

Met een compactcamera fotografeer je vrijwel altijd door op het schermpje te kijken.
Verschillen in schermpjes bestaan vooral uit verschillen in beeldkwaliteit. De allergoedkoopste zijn zoals de prijs doet vermoeden niet de scherpste. De uitendelijke foto wordt daar natuurlijk nog niet minder van.
Ook hebben veel camera's nu een scherm dat je kunt opklappen of zelfs helemaal omklappen. Dat is zonder meer een leuk extra.
Een van de leukste ontwikkelingen van de afgelopen jaren is ongetwijfeld het aanraakscherm. De bediening van de camera verloopt dan al dan niet verplicht via het aanraakscherm. De reacties van gebruikers zijn in het algemeen positief.

 

Tough (waterproof, shockproof)

Als je de camera wilt gebruiken onder de meest extreme omstandigheden dan zijn daarvoor geschikte camera's. Die kun je gerust kopje onder laten gaan tijdens het spelen met de kinderen in zee en op het strand in het zand laten liggen. De prijs die je betaalt is dat die camera's in hun andere prestaties vrij bescheiden zijn.

 

De uitverkoop

Een aanrader, maar tegelijk ook een instinker. Oppassen dus!
Camera's komen om verschillende redenen in de uitverkoop. Sommige bleken toch gewoon niet goed genoeg. Die moet je niet hebben. Sommigen hebben inmiddels te sterk verouderde technologie. Die moet je ook niet hebben. Sommigen waren te veel ingekocht. Dat is een kans. Sommigen waren iets te geavanceerd en daardoor te duur voor het grote publiek. Dat is een leuke kans voor een fotohobbyist!
Het zou ook best kunnen dat er op dit moment heel fraaie camera's in de uitverkoop komen vanwege het ontbreken van wifi. Vind je wifi niet belangrijk, sla dan je slag.


 

Vanzelfsprekendheden anno 2016

Nu ik dit schrijf is het nog 2015 en misschien loop ik met een paar zaken vooruit op de feiten, maar zelfs de meest eenvoudige camera's hebben nu mogelijkheden die je tot een paar jaar geleden zelfs in de duurste regionen niet tegenkwam.

 

Koop een camera met een goede beeldstabilisatie

Beeldstabilisatie vind ik een van de nuttigste uitvindingen in de fotografie van de afgelopen decennia. Hierdoor kun je een langere belichtingstijd gebruiken bij foto's die je uit de hand neemt, zonder dat het beeld bewogen wordt. Het gaat volautomatisch en je hoeft er verder niets voor te doen. Het resultaat is dat vooral foto's bij weinig licht en telefoto's beter worden.
Het wordt daarbij nuttiger naarmate de camera kleiner (!) is, een kleinere camera wiebelt namelijk het hardst.
Er zijn drie soorten beeldstabilisatie. In de eerste wordt een element in de lens gebruikt, in de tweede de sensor en in de derde soort wordt de beeldstabilisatie alleen softwarematig uitgevoerd. Om kort te zijn: alleen de eerste twee methodes werken goed. Zelfs onder de 100 euro zijn er voldoende camera's met een goede beeldstabilisatie.

 

Let op de HDMI-aansluiting

De meeste moderne camera's hebben een HDMI-aansluiting om de camera rechtstreeks op een enigszins moderne televisie aan te sluiten. Dit is een erg leuke en handige manier om je foto's en films in goede kwaliteit op je eigen TV en op de TV van familie e.d. te laten zien. Het werkt handiger en zekerder dan de foto's op een stick zetten. Je moet wel een kabel bij je hebben natuurlijk..

Foto: HDMI-kabel

 

Ingebouwde wifi

De meeste camera's die nu op de markt komen hebben ingebouwde wifi waarmee je de foto's rechtreeks naar een smartphone kunt sturen en veel andere mogelijkheden. Hou er echter rekening mee dat het allemaal heel handig gaat als je alle instellingen eenmaal goed hebt, maar dat het soms niet bepaald meevalt om zo ver te komen. (Yep, ik heb ervaring...)
Maak er geen breekpunt van.
Wat met de meeste wifi-camera's niet kan is de foto's direct uit de camera op facebook zetten, mailen etc. Meestal moet dat dan via een smartphone, in sommige andere gevallen via een speciale app van het cameramerk die je vooraf thuis moet programmeren. Dit beperkt de mogelijkheden onderweg.
Wel zijn er een paar camera's met een android-besturingssysteem waarmee je in principe alles kunt doen wat met een smartphone kan, behalve bellen (er gaat geen simkaart in). Cameratechnisch worden deze camera's vooralsnog niet als erg goed beoordeeld.

 

Accupack of batterijen

In het verleden werd nog vaak vermeld dat het handiger kan zijn om een camera met losse penlitebatterijen (AA of AAA) te hebben dan een met een accupack. Die penlites zijn namelijk overal verkrijgbaar en opladen van een accu zou niet overal kunnen. Sinds er op de gekste plaatsen van de wereld mobiel bereik is, is het opladen niet echt een probleem meer. Daarbij hebben accupacks voordelen in het gewicht en de afmetingen van vooral kleine camera's. Zelf heb ik ervaren dat accupacks betrouwbaarder zijn dan losse batterijen wat komt doordat er maar één onderdeel is waardoor en minder contacten zijn en doordat de lader specifiek voor die batterij gemaakt is.


 

Voordelen waar ook nadelen aan zitten

Megapixels of "resolutie"

Of het aantal megapixels van de sensor een indicatie was voor de te bereiken beeldkwaliteit was altijd al een discussiepunt, maar sinds zelfs de kleinste en goedkoopste camera's sensoren hebben van 16megapixels is het verband volledig verdwenen. Vanaf 12 megapixels moet je behoorlijk veeleisend zijn om het verschil te kunnen benutten.

 

Extreme zoomlenzen

Compacte camera's met lenzen met een extreem zoombereik zien er al gauw indrukwekkend uit. Maar schijn kan bedriegen. Vaak hebben deze camera's dezelfde sensor als hun broertjes die in je binnenzak passen. Deze extreme zoomlenzen hebben daarbij door hun ingewikkeldheid meer last van afwijkingen dan lenzen van bescheidener afmeting. Zo kan het dat je met zo'n camera weliswaar extreme telefoto's kunt maken maar in alle andere gevallen in het nadeel bent. In de praktijk van de fotografie heb je aan een extreem zoombereik vooral en misschien wel alleen iets als je wilde dieren of vliegtuigen wilt fotograferen.

 

Veel speciale automatische instellingen (scene modes)

Hier zul je helaas nauwelijks aan kunnen ontkomen. Veel camera's hebben talloze instellingen voor elke situatie. Het vreemde is echter dat het fotograferen hier uiteindelijk alleen ingewikkelder door wordt. Zo telde de gebruiksaanwijzing van een professionele 6x7-rolfilmcamera uit 1982 ongeveer 30 pagina's in een boekje niet groter dan een postkaart. Daar stond alles in wat je moest weten.

Foto: Bronica GS-1-uitrusting uit 1982, met de gebruiksaanwjizing

De gebruiksaanwijzing van mijn pas aangeschafte compactcamera telt meer dan 400 pagina's op dat formaat. Onnodig te zeggen dat die gebruiksaanwijzing alleen via internet beschikbaar is, want uitgeprint zou het boekje 3x zo groot en zwaar zijn als de camera zelf.

Ik heb die mogelijkheden allemaal eens doorgelezen en mijn camera toch maar op stand P gezet, het standaardprogramma. Daar staat hij nu vrijwel altijd op.
Mijn professionele camera staat overigens vrijwel per definitie op de stand M, volledig manueel. Maar dat terzijde.

Foto: de P-stand

Verwisselbare lenzen

Mooi, veel mogelijkheden, goede kwaliteit maar niet echt handig dat gewissel en het gaat je ook een flinke duit kosten als je dit echt wilt benutten. Als je zo'n camera koopt wees dan realistisch en zet de extra lenzen ook in de begroting. Als je niet van plan bent om extra lenzen erbij te kopen dan is een camera met een vaste lens waarschijnlijk een beter idee. Door de verwisselbaarheid zijn deze camera's namelijk niet alleen duurder, maar ook groter, zwaarder en complexer. Heb je al passende verwisselbare lenzen dan wordt het verhaal misschien anders. Let wel op de kwaliteit van die lenzen; de lenzen van 25 jaar geleden zijn niet te vergelijken qua scherpte met die van nu.

 

Handbediende scherpstelling

Dit lijkt een raar advies van een beroepsfotograaf. Natuurlijk wil elke beroepsfotograaf zelf bepalen waarop een camera scherpstelt. Ik zou niemand een camera willen aanraden die je dat genoegen ontneemt. De stand volautomatisch, waarbij de camera bepaalt, aan de hand van wat er in beeld is, waaróp er scherpgesteld moet worden, staat bij mij dan ook uit.
Echte handbediening van de scherpstelling, waarbij je de scherpte op het scherm of in de zoeker beoordeelt, stuit echter op het probleem dat de uiteindelijke beeldscherpte tegenwoordig altijd zo groot is dat je de scherpte via scherm of via de zoeker zelf niet meer kunt beoordelen.
Wat dan wel werkt is de camera met de automatische scherpstelling scherpstellen op dat deel van het beeld wat je scherp wilt hebben. De camera moet daarvoor wel handige mogelijkheden hebben.
Een aanraakscherm kan hierbij erg handig in zijn: je ziet je beeld op het scherm en door het scherm even aan te raken bepaal je de plaats waarop scherpgesteld moet worden. Er zijn hier echter meerdere wegen die naar Rome leiden.

 

GPS

Het lijkt gaaf dat er een GPS in de camera zit en als je het gaat gebruiken een leuk extra. Je foto's worden dan voorzien van gegevens die aanduiden waar de camera was op het moment van opname. Houdt er echter wel rekening mee dat een GPS ook stroom verbruikt en er dus de kans bestaat dat je er uiteindelijk voor kiest om het tijdens de vakantie uit te zetten om te zorgen dat de batterij niet te snel leegraakt, terwijl de vakantie nu net hét onderwerp is waarbij GPS-gegevens iets toe kunnen voegen aan de foto. Ook is het maar de vraag of je het uiteindelijk leuk vindt dat wanneer je een foto op internet, facebook of waar dan ook plaatst, iedereen met enige kennis daar uit kan halen waar die foto precies gemaakt is. Zo hoorde ik deze week in een lezing over internetcriminaliteit dat de helft van de jongedames op een datingsite uiteraard niet zomaar hun huisadres wilden geven, maar wel via de GPS-gegevens in hun profielfoto tot op 15 meter nauwkeurig lieten weten waar ze waren.

 

Flits

Een paar jaar gelden was de flitser nog een belangrijk punt voor compactcamera's. Sinds sensoren echter zo goed beginnen te worden dat je met de camera soms beter ziet dan met het blote oog, beginnen flitsers in veel gevallen overbodig te worden.


 

Tips voor het zoeken

Op de website Dpreview is een pagina http://www.dpreview.com/products/search/cameras#! waar je door middel van aanklikken van je wensen de keuze van meer dan 2000 camera's in hun database kunt inperken. De kunst is om vooral je harde keuzes aan te geven. Als er op het einde een tiental camera's overblijft ga die dan eens verder bekijken.

Succes!